مقاله

برای دریافت مقاله ها بر روی لینک های دریافت کلیک کنید.

"تبیین ماهیت، ابعاد و مؤلفه های علم تربیت دینی" 

دریافت مقاله
حجم: 561 کیلوبایت

Comparison of the Features of the Text space (traditional) and meta-text (virtual) with emphasis on poststructuralist theory and its criticism

دریافت مقاله
حجم: 266 کیلوبایت

ارسال شده توسط خانوم نجمه احمد آبادی آرانی

انکارنفس مجرد ازدیدگاه هیوم

در فلسفه انسان به دنبال تحویل کثرات به وحدت است و گرایش به ثبات نیز دارد. از اینجاست که عقل آدمى در پى آن است که وراى صیرورت‏ها و تغییرات و تحولات امر ثابت و اصل پایدارى بیابد، و همچنین تمایل سومى در انسان وجود دارد که آن تمایل به استقلال و موجود مستقل است. پس یافتن موجود واحد ثابت مستقل، مقصود آدمى است. یکى از نشانه‏هاى وجود این سه تمایل در انسان سعى اوست در یافتن جوهر اشیا. همچنین معناى لفظ جوهر است؛ چراکه لفظ جوهر (substance) مرکب از دو جزء است (sub) به معنى زیر و (stance) به معنى ایستاده که مجموعا به معناى چیزى است که در زیر ظواهر پایدار و مستمر است. چنان‏که مى‏بینیم این اصطلاح مشعر به هر سه خصوصیت ثبات، مستمر و حتى وحدت است.( حکّاک، 1380، ص 120)

    موضوع جوهر از موضوعات مهم در فلسفه است و نزاع بر سر این که آیا جوهرى جسمانى که تمام کیفیات مادى متکى به آن باشد وجود دارد یا نه و همین طور جوهرى نفسانى که تکیه‏گاه تمام اعراض نفسانى از قبیل علم و ادراک و اراده باشد. هیوم با وفادارى به مبانى اصالت تجربه، صریحا هم جوهر جسمانى و هم جوهر نفسانى را انکار مى‏کند.                                  

 (متن ارسالی از خانوم کبری احمدوند)

اثبات وجود خدا از دیدگاه کانت

یکی از براهین اثبات وجود خدا، برهان اخلاقی نام دارد که از طرف کانت فیلسوف آلمانی مطرح شد و وی طبق مبانی فلسفی خویش آن را در چارچوب خاص قرار داده است

مقدمه: کانت مدعی است که مسایل مشترک میان ادیان سه چیز است:

1ـ وجود خدا 2ـ اختیار خدا 3ـ وجود و جاودانگی نفس انسانی ولی براساس مبانی فلسفی و معرفت شناختی خود،مدعی است که عقل نظری انسان هیچ کدام از این سه را نمی تواند اثبات کند؛ او در کتاب «سنجش خرد ناب» به نقد ادله رایج اثبات خدا می پردازد و خود در بحث از «فلسفه دین»، برهانی برای اثبات وجود خدا ارایه می دهد؛ ولی نه از راه «عقل نظری»، بلکه از راه «عقل عملی» که بعدها به «برهان اخلاقی کانت» معروف شد.

آیا او با اقامه این برهان  اخلاقی در صدد اثبات نظری وجود خدا بود؟ بایدگفت که کانت دربعضی مواضع تصریح کرده که برهان او از لحاظ «عقل نظری» هیچ ارزش معرفتی ندارد و شک در وجود خدا را بر طرف نمی کند، می گوید:«این برهان اخلاقی هیچ دلیل واجد اعتبار عینی بر اثبات وجود خدا فراهم نمی کند؛ یعنی وجود خدا را بر شکاک ثابت نمی کند؛ بلکه ثابت می کند که اگر او می خوهد هماهنگ با اخلاقیت تفکر کند، باید قبول چنین قضیه ای را در دستورهای «عقلی عملی» خویش بگمارد...؛ از این رو، یک برهان ذهنی اخلاقی برای موجودات اخلاقی است. (کانت؛ نقد قوه حکم؛ 1377 ص 433) به تعبیر دیگر، او در عین اینکه امکان اثبات وجود عینی خدا را منکر می شود، برای اینکه پشتوانه ای برای احکام درونی و وجدانی فراهم کند، می گوید: ما باید امیدی به وجود خدا داشته باشیم تا با خیال راحت به احکام وجدان گردن نهیم .

 (متن ارسالی از خانوم کبری احمدوند)

 

استقراء

استقرا (به انگلیسی: Induction) یا استدلال استقرائی (به انگلیسی: Inductive reasoning) روشی است که در آن ذهن از قضایای جزئی به نتیجهٔ کلّی می‌رسد. درصورتی‌که مقدمه‌ها درست باشند، نتیجهٔ به‌دست‌آمده از استقرای ریاضی قطعاً درست است، اما نتیجهٔ به‌دست‌آمده از استقرای فلسفی یا تجربی ممکن است درست نباشد.

🔸استقراء تام
استقراء تام یعنی افراد موردنظر محصور و معدود باشند و هر یک جداگانه مورد بررسی قرار بگیرند و پس از آن حکم کلّی صادر شود. مانند این‌که یک اخترشناس تک‌تک سیاره‌های منظومهٔ خورشیدی را رصد می‌کند و می‌یابد که هریک از آن‌ها مداری بیضوی دارند؛ آن‌گاه حکم می‌کند که همهٔ سیّارات منظومه خورشیدی مدار بیضوی دارند؛ و یا در یک روستا، پزشک تک‌تک افراد را مورد آزمایش قرار می‌دهد و آن‌گاه حکم می‌کند که همهٔ افراد این روستا مبتلا به انگل روده‌اند.

🔸استقراء ناقص

استقراء ناقص یعنی افراد موردنظر غیرقابل‌شمارش (نامعدود) باشند و ما تنها تعدادی از آن‌ها را دارای ویژگی‌ای بیابیم، آن‌گاه، آن خصوصیت را تعمیم دهیم و نتیجه بگیریم همگی افراد آن ویژگی را دارند. برای نمونه هنگام سرشماری شهری کوچک می‌یابیم همهٔ خانواده‌هایی که تاکنون از آنان پرسش شده‌است، مسلمان بوده‌اند؛ آن‌گاه حکم می‌کنیم که همهٔ خانواده‌های شهر مسلمان‌اند؛ این حکم ضرورت منطقی ندارد و ممکن است تعمیم نادرست باشد.

🔹راه هاى نقد استقراء

استدلالی که نتیجه‌اش از راه تعمیم احکام امور جزئی به‌دست آمده باشد را می‌توان از سه راه نقد کرد:

نشان‌دادن این‌که برخی از مقدماتی که در تعمیم به آن‌ها استناد شده، نادرست هستند.
نشان‌دادن این‌که شواهد تعمیم استقرائی، نمونه‌های کافی یا متعارفی نیستند.
تردید در خود نتیجه و نشان‌دادن نادرستی آن.

وجود خدا

مسئلهٔ وجود خداوند همواره به عنوان یکی از سرفصل‌های مهم کاوش‌های فلسفی مطرح بوده‌است، و در طول تاریخ، فلاسفهٔ متعلق به مشرب‌های فکری مختلف، به بیان و سنجش استدلال‌هایی له یا علیه وجود خدا پرداخته‌اند.

🔹معنای عبارت «خداوند وجود دارد»
از گزارهٔ «خداوند وجود دارد» معانی متفاوتی ارائه شده‌است:

🔸خداوند دارای کیفیتی به نام وجود است. (تلقی سنتی)
🔸خداوند تنها واجب الوجود است و همهٔ موجودات دیگر ممکن الوجود بوده که وجودشان از وجود او نشات گرفته شده‌اند. (تلقی ملاصدرا)
🔸چیزی وجود دارد که مصداقی برای تعریف خداوند باشد. (تلقی راسل)

🔹رویکردها در پاسخ به پرسش از وجود خدا
بر پایهٔ اینکه «خداوند وجود دارد» به چه معنا باشد، می‌توانیم این پاسخ‌ها را انتظار داشته باشیم:

🔸خداوند وجود دارد، چون خدا کامل مطلق یا واجب الوجود است.(تلقی آنسلم و آقامحمدرضا قمشه‌ای)
🔸خداوند وجود دارد، چون این ممکن موجود است. (تلقی ابن سینا)
🔸خداوند وجود دارد، چون اصل وجود موجود است. (تلقی ملاصدرا)
🔸خداوند وجود ندارد، چون مصداق تعریف خداوند شناخته نمی‌شود.(تلقی راسل)